TÁC HẠI, ẢNH HƯỞNG VÀ DẤU HIỆU NHẬN BIẾT NGƯỜI SỬ DỤNG HEROIN
Heroin còn gọi là Bạch phiến (hàng trắng) là loại ma túy bán tổng hợp, tác động lên hệ thần kinh trung ương. Lần đầu tiên dùng heroin sẽ có cảm giác mơ màng, làm sảng khoái, yêu đời, không lo nghĩ, quên mọi khổ đau, sầu não, không buồn phiền, bi quan. Tuy nhiên, loại ma túy này rất dễ gây nghiện, tại Việt Nam và các nước trên thế giới việc sử dụng được xem là bất hợp pháp, sản xuất, chế biến, vận chuyển, mua bán heroin là phạm pháp.
Tác hại của Heroin
Heroin là loại ma túy mạnh, gây nghiện nhanh, dạng bột, có màu trắng, được sử dụng qua các đường hít, hút, chích. Heroin hấp thu qua mao mạch hoặc qua máu và nhanh chóng tác động lên hệ thần kinh, chỉ thử dùng một, hai lần dù hút hay hít là có thể gây nghiện. Nếu tiếp tục lạm dụng sẽ trở thành nghiện, khi đã nghiện, người sử dụng nó sẽ bị lệ thuộc. Tuy nhiên, không phải người nào cũng trở nên lệ thuộc ngay, tình trạng lệ thuộc heroin tiến triển dần dần theo thời gian sử dụng. Khi đã lệ thuộc việc kiểm soát thời gian, liều lượng sử dụng và từ bỏ là vô cùng khó khăn. Đa phần khi nghiện heroin, người nghiện thường chuyển sang chích để đạt được độ "phê, khoái" nhanh hơn, sẽ dẫn tới độ dung nạp nghĩa là ngày càng phải liên tục tăng liều, sử dụng liều cao hơn, nhiều hơn về số lượng, số lần để đạt được cảm giác phê sướng mà trước đây cũng đạt được nhưng với liều rất thấp.
Người nghiện heroin thường bị lệ thuộc về 2 vấn đề đó là mặt tinh thần lúc nào cũng suy nghĩ, lưu tâm đến nó, đặc biệt để thoả mãn "cơn thèm nhớ mãnh liệt", về mặt thể xác để giải quyết những biểu hiện của hội chứng cai còn gọi là vật vã, làm đau đớn về thân xác mà cảm giác đáng sợ nhất là "dòi bò trong xương". Với những lý do trên buộc người nghiện phải bằng mọi giá tìm kiếm heroin đế sử dụng lại, thường ở giai đoạn này người nghiện không kiểm soát được liều dùng và thời gian sử dụng, heroin luôn luôn hiện hữu trong ý nghĩ, mọi hoạt động của người sử dụng, để đạt được độ "phê sướng" có người chỉ sau 1 đến 2 giờ là có thể sử dụng lại. Lệ thuộc heroin sẽ làm biến đổi, phát sinh những vấn đề phức tạp như tâm tính, cảm xúc, suy nghĩ, nhận thức, hành vi, tiền bạc, các mối quan hệ bạn bè, xã hội… do những tổn thương ở não bộ.
Heroin tác động lên bộ não gây nên những thương tổn tạm thời hoặc vĩnh viễn tùy thuộc vào độ tuổi, thời gian. Tuổi càng trẻ, thời gian sử dụng càng lâu thì tổn thương não càng nặng, hậu quả càng nặng nề. Do tính chất gây nghiện và tác động của heroin, nên ngày này qua tháng khác, suốt cuộc đời người nghiện luôn luôn bị vòng xoáy tìm kiếm tiền, tìm nguồn mua, sử dụng ma túy cuốn hút. Khi được cung cấp đầy đủ người nghiện ở trong trạng thái phê sướng, ngất ngây, vui vẻ, yêu đời, khi đói thuốc người nghiện bắt đầu xuất hiện hội chứng cai như ngáp, chảy nước mắt, người nóng lạnh, đổ mồ hôi, đau bụng, tiêu chảy, mất ngủ, đau mỏi cơ xương, chuột rút, cảm giác dòi bò trong xương. Đến giai đoạn này người nghiện đánh mất các giá trị sống của bản thân, các chức năng tâm sinh lý, chức năng gia đình bị xáo trộn, thay đổi, mặc cảm, luôn luôn lo lắng, từ suy nghĩ đến hành vi, thói quen phát triển theo chiều hướng tiêu cực, đặc biệt là gây ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự xã hội như trộm cắp, cướp của, tội phạm…
Ảnh hưởng đối với cơ thể
1. Hệ thần kinh: Ngoài tác dụng kích thích thần kinh giai đoạn đầu gây hưng phấn, sảng khoái, sau đó sẽ bị lệ thuộc thuốc…, có thể gây các tai biến như: co giật, đột quị, ảo giác, ảo thính, ảo thị...
2. Hệ tim mạch: kích thích làm tăng nhịp tim, ảnh hưởng trực tiếp lên tim, gây co thắt mạch vành tạo nên cơn đau thắt ngực, nặng hơn có thể gây nhồi máu cơ tim, gây co mạch làm tăng huyết áp
3. Hệ hô hấp: kích thích hô hấp gây tăng tần số thở trong thời gian ngắn, sau đó sẽ gây ức chế hô hấp, nhất là khi dùng quá liều, nếu không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong, đôi khi ngưng thở đột ngột. Ngoài ra, có thể gây phù phổi cấp, tràn khí màng phổi, viêm tiểu phế quản tắc nghẽn, viêm phổi, lên cơn hen phế quản...
4. Hệ sinh dục: Người dùng thường lầm tưởng, ma túy sẽ làm tăng khả năng tình dục, thực tế ở người nghiện ma túy khả năng tình dục suy giảm một cách rõ rệt, tình trạng này vẫn tồn tại sau khi ngưng dùng thuốc một thời gian khá lâu. Ở nam giới dùng ma túy trong thời gian dài sẽ bị bất lực, chứng vú to. Còn ở phụ nữ thì bị rối loạn kinh nguyệt, rong kinh, và vô sinh.
Ảnh hưởng đến bản thân
- Ma tuý làm huỷ hoại thần kinh, tổn hại sức khoẻ, làm mất khả năng lao động, học tập. Dùng ma tuý quá liều có thể dẫn đến cái chết.
- Thoái hoá nhân cách, rối loạn hành vi, lối sống buông thả, túng tiền, dễ vi phạm pháp luật.
- Dễ lây nhiễm HIV, viêm gan vi rut B, C khi dùng chung bơm kim tiêm.
- Mâu thuẫn, bất hoà với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, mất lòng tin với mọi người…
- Dễ bị lợi dụng, dễ bị mất việc làm do không tập trung công việc, làm ảnh hưởng đến tương lai.
- Gây tác hại lâu dài cho con cái, nòi giống, sinh sản, dẫn tới suy yếu nòi giống.
Ảnh hưởng đến gia đình
- Gây tổn thất về tình cảm, hạnh phúc gia đình tan vỡ, vợ chồng ly thân, ly hôn. Các thành viên trong gia đình thiếu tập trung trong việc làm ăn, giảm sút sức khỏe do lo lắng, mặc cảm, ăn không ngon, ngủ không yên.
- Làm tiêu tốn tiền bạc gia đình để mua ma túy, mỗi ngày người nghiện tiêu tốn ít nhất là 2-4 trăm ngàn đồng, thậm chí có người tốn từ 4 - 6 triệu đồng/ngày.
- Gia đình tốn thời gian, kinh phí, chăm sóc cho việc cai nghiện và điều trị các bệnh của người nghiện ma tuý.
Ảnh hưởng đến xã hội
- Ảnh hưởng đến đạo đức, thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc. Phá vỡ các sinh hoạt yên vui, lành mạnh, tốt đẹp của cộng đồng.
- Làm giảm sút, suy yếu sức lao động sản xuất trong xã hội.
- Gây mất trật tự an toàn xã hội, nguyên nhân phát sinh các tệ nạn xã hội. Tăng chi phí ngân sách xã hội cho các hoạt động ngăn ngừa, khắc phục, giải quyết các hậu quả do ma tuý.
- Ảnh hưởng đến giống nòi, suy yếu, huỷ diệt giống nòi.
Làm thế nào để nhận biết được người nghiện heroin
Người sử dụng ma túy thường giấu người thân trong gia đình về hành vi không được chấp nhận của mình, sau đây là những dấu hiệu nhận biết đê có thể phát hiện người đang sử dụng ma túy:
1. Thay đổi thất thường giờ giấc sinh hoạt, đêm ít ngủ, dậy muộn, ngày ngủ nhiều, da tái, môi thâm, cơ thể hôi hám, ít tắm giặt, ăn mặc luộm thuộm.
2. Hàng ngày tìm mọi cách ra khỏi nhà vào giờ nhất định, bất kể dù đang rất bận việc cũng tìm mọi lý do, mọi cách để đi.
3. Thích ở một mình, ít tiếp xúc, tách rời sự quản lý của người thân gia đình, không giao tiếp với người nhà để tìm mua, sử dụng và tận hưởng cơn phê ma túy.
4. Tính tình thay đổi có lúc hoạt bát, hưng phấn, vui vẻ, cởi mở, thích nghe âm thanh lớn, nói nhiều, tìm chỗ nằm nhắm mắt lim dim, có khi dễ nóng nảy, cáu gắt nhất là bị quấy rầy lúc đang “phê”, sau đó buồn bực, uể oải, ủ rủ, người lừ dừ, mệt mỏi, hay ngáp vặt, chảy nước mắt.
5. Thường xuyên xin, mượn tiền hay nói dối để xin, mượn tiền nhiều người trong gia đình, do nhu cầu sử dụng ma túy ngày càng nhiều, bán đồ dùng cá nhân và của gia đình, nợ nần nhiều người, hay ăn cắp vặt.
6. Tâm trạng thường lo lắng, bồn chồn, bỏ việc làm, các sở thích, thú vui vốn có. Hay tụ tập, đi lại, chơi bời với những người không có công ăn việc làm, lười lao động, không học hành, lêu lổng, ham chơi.
7. Nếu là học sinh thì thường đi muộn, trốn học, lực học giảm sút, ngồi học trong lớp hay lơ đãng, ngủ gà ngủ gật, học hành bê trễ, sa sút.
8. Có dấu thâm đen, dấu kim tiêm trên các mạch máu ở mu bàn tay, cổ tay, mặt trong khủy tay, mặt trong mắt cá chân, bẹn, ở cổ, kết bạn với người nghiện ma túy.
9. Mắt lờ đờ, thường xuyên đỏ, con ngươi mắt giãn, da rịn mồ hôi, mặt ửng đỏ, cơ thể, quần áo có mùi khét của bồ đà.
10. Đi vệ sinh lâu hơn bình thường do tác dụng phụ của thuốc làm khó tiểu, táo bón.
11. Trong túi quần áo, cặp sách, phòng ở thường có các thứ như: giấy bạc, thuốc lá, kẹo cao su, bật lửa ga, bơm kim tiêm, ống nước cất, gói bột trắng, thuốc bồ đà hay các loại thuốc ngũ thuốc an thần.
Tiêu chuẩn chẩn đoán xác định hội chứng nghiện ma túy
1/ Thèm muốn mãnh liệt hoặc thấy rất nhớ, buộc phải sử dụng lại chất ma túy.
2/ Khó khăn trong việc kiểm soát sử dụng chất ma túy về thời gian và liều lượng.
3/ Xuất hiện hội chứng cai, vật vã, dòi bò khi không sử dụng, buộc phải dùng lại ma túy để làm giảm hoặc mất các triệu chứng, hội chứng cai, vật vã.
4/ Có khuynh hướng gia tăng liều lượng ma túy để chấm dứt các hậu quả của hội chứng cai, thèm nhớ do ma túy gây ra.
5/ Bỏ bê, xao nhãng các sở thích, công việc trước đây để tăng thời gian tìm kiếm và sử dụng ma túy.
6/ Tiếp tục sử dụng chất ma túy bất chấp hậu quả và tác hại, mặc dù biết rõ ràng về hậu quả và tác hại của ma túy.
